Tatilin değerlendirilme şeklinin çocuğun bütüncül gelişimini doğrudan etkilediğini belirten çocuk gelişimci Begüm Gamiş Çiftçi, bu süreç eğlenme ve dinlenme zamanı olarak görülse de ebeveynlerin zihinlerinde pek çok düşünce barındırdığını ifade ediyor. Çiftçi, tatilin amaçsızca ve sorumluluk almadan geçirilecek bir vakit olmadığını söylüyor ve ebeveynlere öncelikle yapılabilecek aktivitelerin yer aldığı bir plan oluşturmalarını tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Arş. Gör. Begüm Gamiş Çiftçi, yaz tatilinin çocukların gelişimi üzerindeki etkilerinden bahsetti ve ebeveynlere önemli tavsiyeler paylaştı.
Tatil amaçsızca geçirilmemeli
Tatilin kesinlikle amaçsızca ve sorumluluk almaksızın geçirilecek vakit olmadığını vurgulayan çocuk gelişimci Begüm Gamiş Çiftçi, “Tatil yoğun bir çalışma temposu nedeniyle azalan enerjinin kazanılmasını sağlayan, kendini gerçekleştirme fırsatları ile dolu, stresin az olduğu, zihnen ve bedenen yeniden yapılanmayı hedefleyen bir süre olarak tanımlanıyor. Dolayısıyla planlama yaparken bu tanımda yer alan kriterlere dikkat etmek önemli.” dedi.
Tatilin kalitesi çocuğun gelişimini etkiliyor
Tatilin süresi kadar kalitesinin yani nasıl geçirildiğinin de çocuğun ve ailesinin yaşam kalitesini, dolayısıyla çocuğun bütüncül gelişimini doğrudan etkilediğini ifade eden Çiftçi, “Yaz tatili gibi süre bakımından uzun bir dönem çocuk için anne baba ile daha fazla geçirilecek, eğlence ve dinlenmenin olduğu zaman olarak görülse de ebeveynler sorumluluklarının arttığı düşüncesiyle zihinlerinde pek çok soru barındırıyorlar. Bu sorular ancak çocuğun ve ebeveynlerin bu süreç içindeki ihtiyaçları ve beklentilerini iyi bilmekten geçiyor.” diye konuştu.
Ebeveynler tatilde nelere dikkat etmeli?
Çocuk gelişimci Begüm Gamiş Çiftçi, yaz tatilinin çocuklar açısından verimli geçirilebilmesi için şu tavsiyeleri paylaştı:
• Öncelikle tatil programını çocuğunuzla birlikte hazırlayın. Planlamayı yaparken çocuğunuzun istek ve beklentilerine uygun tercihler oluşturun. Bu tercihlerin spor, sanat aktiviteleri içerikli; eğlenme, dinlenme, sorgulama, öğrenme ve sosyalleşmeyi sağlayıcı olmasına özen gösterin.
• Okul dönemi boyunca uzak kalınan aktivitelere yer verin. Kış boyunca zaman ve mekan kısıtları nedeniyle ertelemek zorunda kaldıklarınıza yer verin. Özellikle gezi planları, açık hava aktiviteleri ve ailece yapmayı düşündüğünüz planlar üzerine yoğunlaşın.
• Çocuğunuzla ilişkilerinizi güçlendirin. Okul dönemi boyunca ders çalışma, erken yatma gibi hususlarda çocuğumuza baskı kurduğumuz bir dönem olabiliyor. Bu nedenle yaz tatili çocuğunuzla ilişkinizi kuvvetlendirebilmek için bir fırsattır diyebiliriz. Bu fırsatı değerlendirirken çocuğunuzla mümkün olduğunuz paylaşım içinde olmanız hem sizin hem de çocuğunuzun süreci verimli geçirmesini sağlayacaktır.
• Yaz tatilinde iş rutininiz devam ediyorsa; kalan zamanınızı çocuğunuzu dinleyerek, onunla oyun oynayarak, doğada yürüyüşe çıkarak belki minik bir kamp yaparak, çocuğunuzun ilgisi dahilinde keşif gezileri ya da deneyler, okumalar yaparak, film izleyerek geçirin. Unutmayın ki önemli olan zamanın niceliği değil niteliğidir.
• Çocuğunuzun ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda çeşitli kurslara, aktivitelere yönlendirme yapın. Böylelikle çocuğunuzun eğlenerek öğrenmesini sağlayın, bütüncül olarak gelişimini destekleyin.
• Çocuğunuzu tüm duyularını geliştirici oyunlara ve programlara yönlendirin. Bunlar mutlaka kurallı oyunlar ya da planlanmış kurslar olmak zorunda değildir. Örneğin, bir meyvenin oluşumunu çocuğunuzun görerek, dokunarak kısacası yaparak yaşayarak öğrenmesi için fırsatlar yaratın.
• Kış boyunca hareketleri daha sınırlı olduğundan çocuğunuzun yaz tatilinde bol bol fiziksel aktivite içinde olmasını sağlayın. Bu konuda çocuğunuzun ilgi duyduğu sporlara yönelik yönlendirme yapabileceğiniz gibi ev içerisinde de hareket temelli küçük sorumluluklar verin.
• Özellikle tatilde evden çıkmak istemeyen, gününü televizyon, tablet, bilgisayar gibi teknolojik araçlarla geçirmek isteyen çocuklar olacaktır. Bu noktada çocuğunuzun açık alanda olmasını ve sosyal ilişkilerini güçlendirici planlamalar yapın. Örneğin çocuğunuzun arkadaşları ile ilgileri dahilinde bir gezi, piknik ya da kamp planlayabilirsiniz. Ek olarak çocuğun odası başta olmak üzere yaşam alanından teknolojik cihazları çıkarın; yerini kitaplara, kutu oyunlarına, spor araç gereçlerine, keşif malzemelerine verin. Günün planlamasında tablet, televizyon zamanlarını çocuğunuzla birlikte sınırlayın.
• Kış döneminde okula gitmek istemeyen ya da okula yeni başlayacak çocuğunuz varsa; pandemi sonrası evden çıkmak ve okula uyum sağlamada yardımcı olmak için çocuğunuzun gelişimsel ihtiyaçlarına yanıt verebilen, eğlenme ve dinlenme temelli öğretici akademik ve sosyal becerileri barındıran aktivite programı olan yaz okulları size yardımcı olacaktır. Böyle bir yaz programı hem çocuğunuzun pandemi nedeniyle desteğe ihtiyaç duyduğu noktaları tamamlamasını hem de sizin ve çocuğunuzun gelecek okul dönemi rutinine kolay uyumlanmasını sağlayacaktır.
• Tatil süresince çocuğunuzun kendi kendine kalması için fırsat verin. Tatili dolu dolu geçirmek için sürekli kurstan kursa koşturmak, aktiviteler geziler planlamak doğru değildir. Özgür kalıp gerekiyorsa sıkılmaları için onlara zaman verin. Bu noktada çözüm önerilerini çocuğunuz bulsun, siz yönlendirmeyin. Sadece yardım istediğinde ufak desteklerle, konuşarak yanında olduğunuzu hissettirin.
• Ayrıca çocuğunuza gelişimsel seviyesine uygun sorunluluklar verin. Özellikle sosyal ilişkilerini güçlendirici, aile bireyleri ile ilgili çeşitli yardımlara destek olması konusunda rol model olun.
